Ghi chép NHỚ VỀ HÀ QUẢNG

     NHỚ VỀ HÀ QUẢNG

15-TẠM BIỆT BIÊN GIỚI

Sau chiến tranh nhiều người được khen thưởng huân chương, thăng quân hàm, bổ nhiệm chức vụ. Riêng tôi thì không. Theo tôi biết thì đã có ý kiến phản ánh với lãnh đạo, chỉ huy tiểu đoàn là tôi vô kỷ luật, hành động tùy tiện trong thời gian thất lạc khỏi đội hình tiểu đoàn, nhất là việc tự ý dẫn bộ đội phối hợp cùng dân quân chặn đánh bọn Tàu khi chưa được người chỉ huy bộ phận thất lạc đồng ý. Thực ra tình huống hôm ấy là khẩn trương, nếu không nhanh bọn địch sẽ chạy thoát mất nên tôi chưa kịp báo cáo trung úy Tuân đã dẫn quân đi. Tôi hơi buồn nhưng rồi chuyện bình công, khen thưởng cũng qua nhanh. Nhiều anh em cho rằng việc xem xét thành tích, khen thưởng có sự không công bằng, vô lý. Nhưng tôi không có ý kiến gì. Bởi lẽ chiến tranh bản chất của nó đã là bất công và vô lý rồi. Thời gian này tôi chỉ chăm chú tập trung vào việc thu thập, ghi chép lại những tư liệu về cuộc chiến tranh vừa qua.

Một hôm, tôi được lệnh bàn giao chức vụ tiểu đội trưởng tiểu đội vô tuyến cho tiểu đội phó Vũ Văn Tự. Tiểu đội phó Vũ Văn Tự sau đó được thăng quân hàm hạ sĩ quan và bổ nhiệm chức vụ tiểu đội trưởng tiểu đội vô tuyến điện. Tôi thôi giữ chức tiểu đội trưởng lại trở thành một chiến sĩ và vẫn ở trung đội thông tin của tiểu đoàn. Hà Trung Lợi, tiểu đội trưởng Tiểu đội hữu tuyến tìm gặp tôi thắc mắc hỏi:

- Như thế là mày bị cách chức à?

- Tao cũng chả biết nữa…

Tôi tặc lưỡi đáp rồi lái sang một chuyện khác. Hà Trung Lợi người dân tộc Mường, quê ở huyện Thanh Sơn, Phú Thọ là một người chiến đấu rất dũng cảm. Khi được giao dẫn một trung đội sang chi viện cho Đại đội 10 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ chốt.

Một buổi sáng, tôi đang hì hục đào công sự ở khu vực bản Cốc Vường thì liên lạc chạy lên gọi về gặp chỉ huy tiểu đoàn có việc gấp ngay. Tôi hơi hoảng hốt nghĩ: “Hay là cấp trên họ điều tra ra những vi phạm của mình trong chiến đấu nên triệu về để thi hành kỷ luật?”. Tuy vậy, tôi cũng tự động viên mình chắc đây chỉ là thuyên chuyển công tác bình thường thôi, chả có chuyện gì đâu.

Đến khu nhà tạm của tiểu đoàn bộ, khi tôi đang ngó nghiêng xung quanh tìm nhà chỉ huy thì có tiếng gọi:

- Thằng Bảo phải không? Vào đây đi!

Tôi bước vào gian phòng đang mở cửa có tiếng người vừa gọi. Chính trị viên tiểu đoàn Hoàng Quốc Doanh đang ngồi sau bàn làm việc chăm chú ghi chép gì đó. Chính trị viên tiểu đoàn Hoàng Quốc Doanh và tiểu đoàn trưởng Trần Tất Thiêm đều đã được bổ nhiệm là cán bộ trung đoàn. Trời mùa hè nóng bức nên anh mở phanh cả cúc áo ngực. Tôi đứng nghiêm báo cáo:

- Tôi, hạ sĩ, nguyên tiểu đội trưởng...

Anh Doanh vội xua tay cắt ngang lời tôi:

- Thôi... không phải báo cáo, báo cầy gì nữa! Đây có phải huấn luyện điều lệnh, điều lệ gì đâu mà báo cáo chứ?

Đoạn, anh Doanh bảo tôi ngồi xuống ghế. Anh rót một ca nước đưa cho tôi rồi hỏi:

- Chú mày vẫn khoẻ chứ?

Tôi đáp:

- Vâng ạ! Thì em vẫn thế thôi ạ... Anh vẫn chưa lên trung đoàn nhậm chức vụ mới ạ?

- Chưa! Vẫn còn chút việc ở tiểu đoàn, vài ngày nữa tao mới đi... Mà mày vẫn còn bất mãn vì chuyện sau chiến tranh không được thăng quân hàm và khen thưởng chứ?

Tôi ậm ừ:

- Em là hạ sĩ quan chiến sĩ, hết nghĩa vụ quân sự thì về phục viên theo con trâu đi cày ruộng, quân hàm, quân hiệu có là cái gì đâu mà bất mãn ạ?

- Nhưng cùng nhập ngũ với mày nhiều thằng sau chiến tranh được phong quân hàm cấp uý, lên đến chức đại đội phó rồi đấy!

- Thì họ có số làm quan, số em chỉ được làm lính thì mãi mãi cũng chỉ là lính tráng thôi anh ạ!

Anh Doanh bật cười:

- Mày cũng lý luận gớm nhỉ?

- Thì em chỉ nói thật thế thôi chứ lý luận gì đâu ạ!

Anh Doanh im lặng một lát rồi nói:

- Hôm nay, chỉ huy tiểu đoàn gọi mày lên để thông báo là đã đề nghị và cấp trên đồng ý cho mày về trường văn hóa của quân khu để ôn luyện kiến thức và thi vào đại học.

Tôi khe khẽ thở phào. Anh Doanh nói tiếp:

- Tao biết mày trong chiến đấu có thành tích. Những trận đánh ở Sóc Giang mày đã đảm bảo thông tin liên lạc thông suốt. Nếu không thì không thể chỉ huy chiến đấu được đâu. Mày không được khen thưởng gì cũng thiệt thòi... Nhưng thôi, mọi việc đã qua rồi, đường dài vẫn ở phía trước. Cố lên em nhé!

- Vâng ạ!

Tôi đáp và chào anh Doanh- một người chỉ huy kiên quyết, mưu trí và dũng cảm để về chuẩn bị lên đường. Chia tay anh ra đi không biết bao giờ mới gặp lại, nhưng tôi sẽ mãi mãi không quên những ngày được sống và chiến đấu bên anh.

Hôm sau, tôi tạm biệt anh em trong trung đội thông tin để lên đường. Mọi người lưu luyến tiễn tôi ra tận con đường nhỏ trước cửa bưu điện thị trấn cũ. Tôi đi qua cái thị trấn đổ nát còn hằn sâu vết dấu của cuộc chiến tranh tàn khốc. Tôi cảm thấy bàn chân mình như vẫn còn đang dẫm trên đất bỏng. Lúc qua đoạn đường dưới bụi tre chân điểm chốt Đại đội 10, nơi trung úy Trần Xuân Tương và hạ sĩ Nguyễn Công Tâm cùng nhiều đồng đội hy sinh tôi dừng lại một lát thầm bái biệt các anh. Tôi chợt nghe thoảng trong gió vẫn như có tiếng thằng Tâm đang gọi và vui mừng khoe: “Bảo ơi! Vợ tao đẻ con trai rồi!”...

Đến đầu bản Cốc Sâu tôi quay lại nhìn thị trấn Sóc Giang lần cuối. Biết đến bao giờ mới có điều kiện quay trở lại mảnh đất thân yêu nơi biên giới xa xôi này. Tôi nhìn lên trận địa của Đại đội 10, điểm cao 505, ngọn núi có hang huyện ủy và xa xanh phía sau là dãy núi đá vôi có Lũng Mật, Lũng Vài, Lũng Vỉ... Toàn những địa danh mà tôi đã có những kỷ niệm không quên. Bất giác, tôi đứng nghiêm đưa tay phải lên vành mũ. Tôi muốn chào tạm biệt các đồng đội của tôi vẫn còn ở lại ngày đêm tiếp tục trấn giữ nơi biên cương, chào từ biệt những người đang nằm dưới cỏ ở nơi địa đầu Tổ quốc này. Tôi cũng muốn chào thị trấn Sóc Giang, Hà Quảng nơi mình đã trải qua những thời khắc đáng nhớ nhất trong cuộc đời quân ngũ. Tôi về xuôi ôn thi đại học. Nếu trúng tuyển đại học tôi sẽ trở thành một sinh viên trên giảng đường, nếu thi trượt tôi sẽ được ra quân trở thành một người nông dân trên cánh đồng, khó có dịp quay trở lại mảnh đất thân yêu này.

Về đến Trường Văn hóa quân khu 1, tôi được biên chế về đại đội chuyên ôn luyện thi đại học và lại được bổ nhiệm làm tiểu đội trưởng. Vậy là chỉ một thời gian tại ngũ ngắn ngủi tôi ba lần được bổ nhiệm chức vụ tiểu đội trưởng. Lần thứ nhất là tiểu đội trưởng bộ binh làm đường ở Hà Giang, lần thứ hai là tiểu đội trưởng thông tin chiến đấu ở Cao Bằng và lần thứ ba này là tiểu đội trưởng học viên ôn thi đại học ở Thái Nguyên.

Chúng tôi miệt mài học tập, ôn lại kiến thức phổ thông hy vọng sẽ trở thành những sinh viên trên giảng đường đại học. Trường văn hóa Quân khu 1 có nhiều giáo viên giỏi có kinh nghiệm luyện thi đại học. Mấy lần thi thử tôi đều đạt điểm khá cao. Nhưng cuộc đời thật khó lường trước được. Sắp đến kỳ thi đại học tôi lại phải rẽ sang một lối khác. Tôi tiếp tục gắn bó với quân đội cùng những năm tháng gian lao, thăng trầm của đời quân ngũ. Đúng 25 năm sau kể từ khi rời khỏi biên giới, tôi được trao quân hàm đại tá. Lúc gắn đôi quân hàm mới nhận lên ve áo tôi chợt bùi ngùi nhớ lại những ngày binh nhất, binh nhì, đeo quân hàm hạ sĩ cũ kỹ ở Trung đoàn 246, cùng những ngày chiến đấu gian lao ở Hà Quảng thân yêu…

Cao Bằng-1979

Hà Nội, 1-2022

Ghi chép của Trọng Bảo

Ảnh: Ảnh chụp ngày đầu tiên tôi nhận và mang quân hàm đại tá QĐND Việt Nam.