Truyện ngắn vui CÂU CHUYỆN CHUỒN CHUỒN

CÂU CHUYỆN CHUỒN CHUỒN

Truyện ngắn vui của Trọng Bảo

Tôi đang đi chợ phong lan thì nhận được điện thoại. Người gọi là lão Cốc- nhà thơ Cốc Vũ ở làng, mà lại gọi bằng Zalo nữa mới oách chứ. Mấy năm nay đời sống khấm khá, làm ăn được nên con cháu trang bị cho các cụ cả điện thoại thông minh. Các cụ thoải mái truy cập thông tin thời sự, không phải tranh giành máy tính để bàn, ảnh hưởng đến các cháu học trực tuyến khi mùa Covid-19 đang căng thẳng. Lão Cốc và có cả ông Tô nữa đang ngồi trước cái bàn thấp có một đĩa thịt chó và đĩa rau thơm, chai rượu gạo nút lá chuối. Lão Cốc giọng ngà ngà say hỏi:- Nhà báo có về làng không, sang ngay đây làm chén rượu?Tôi đáp:- Không! Em đang ở Hà Nội.- Tưởng về làng thì sang làm chén rượu nói chuyện con chuồn chuồn một chút cho vui…Tôi ngạc nhiên:- Chuyện con chuồn chuồn là gì thế ạ! Ở quê bây giờ sắp sang thu chuồn chuồn đang bay ra rất nhiều. Chắc là hai cụ lại muốn nói chuyện: Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm chứ gì?Ông Tô giờ mới lên tiếng:- Không phải! Đó là “chuồn chuồn dự báo thời tiết”, ai chả biết! Chuyện hôm nay là chuyện “chuồn chuồn dự báo thời đại” cơ mà?Tôi càng ngạc nhiên hơn hỏi lại:- Chuồn chuồn dự báo thời đại là thế nào ạ?Lão Cốc và ông Tô cùng bật cười. Lão Cốc ậm è một lúc rồi mới giải thích:- Chú mày ở Hà Nội mà không nghe chuyện “đã chuồn, chuẩn bị chuồn và không thể chuồn” à?- Cụ thể là thế nào ạ?Ông Tô nói:- Thì đấy! Bà cựu thứ trưởng công thương và bao nhiêu vị khác nữa “đã chuồn” được ngon lành rồi, truy nã khác nào vuốt đuôi, bọn Interpol quốc tế cũng đành chịu bó tay thôi. Chuyện “chuẩn bị chuồn” thì là chuyện ông nghị trong miền nam và cả gia đình chi cả chục triệu USD, bằng hàng trăm tỷ đồng để nhập quốc tịch Síp khi có chuyện là chuồn luôn. Còn chuyện “không thể chuồn” thì đã quá rõ, ông chủ tịch thành phố Hà Nội hôm qua bị truy tố, bị bắt tạm giam, rồi bao nhiêu vị nữa đang bóc lịch trong lao chắc là cũng luôn ước ao giá mà chuồn được…Thì ra hai cụ ở làng muốn nói câu chuyện loại quan tham nhũng, những con “chuồn chuồn dự báo thời đại” là như thế. Tôi chưa kịp hỏi thêm thì lão Cốc- nhà thơ Cốc Vũ đã tiếp lờii ông Tô và có vẻ triết lý:- Nhà báo ạ! Chuồn chuồn ở quê ăn muỗi, ăn dĩn và dự báo thời tiết thì là rất có lợi cho nông dân, còn loại “chuồn chuồn ở phố” chuyên ăn tiền, càng nhiều thì càng có hại, nó dự báo sự suy vong của thời đại đấy, không chủ quan được đâu!- Vâng! Đúng thế ạ!Tôi đáp. Lão Cốc nói thêm:- Mong rằng những vị đang chuẩn bị chuồn, đang rất muốn chuồn sẽ không thể chuồn được nữa… he… he… Thôi chú mày đi chợ ngắm phong lan đi, bọn tao uống tiếp đây.Tôi giơ tay vẫy vẫy chào ông Tô và lão Cốc trước khi tắt máy. Sau cú điện thoại, tôi không muốn đi chợ phong lan nữa. Tự dưng tôi lại muốn về làng đến thế. Về làng ngắm bầu trời mùa thu trong trẻo, xanh thăm thẳm với những con chuồn chuồn cánh mỏng nhưng bay rất cao…Hà Nội, ngày 29-8-2020

người khá

Thích

Truyện ngắn vui TRẢ LẠI CHIẾN CÔNG

TRẢ LẠI CHIẾN CÔNG
Truyện ngắn vui của Trọng Bảo

Đoàn đại biểu của làng do trưởng thôn Trần Kính dẫn đầu lên làm việc với lãnh đạo xã đã trở về. Chuyện chẳng biết nên vui hay nên buồn. Việc xã đã chấp nhận kiến nghị của làng là chuyện vui rồi. Nhưng buồn là sự việc xảy ra trước đó tại làng. Câu chuyện lẽ ra là vui hóa ra lại buồn. Chuyện là, toàn thể dân làng đã họp bàn và nhất trí sẽ đóng góp kiên cố hóa đoạn kênh mương thủy lợi chảy qua phía trước làng. Hai bên bờ kênh được kè đá và lát bê tông, xây lan can, bồn hoa, làm thành con đường cho trẻ em đạp xe và bà con đi bộ tập thể dục. Một loạt ghế đá được đặt hai bên bờ đoạn kênh làm chỗ ngồi cho bà con nghỉ ngơi sau một ngày lao động. Có mấy người là con em trong làng làn ăn xa quê thành đạt gửi tiền về ủng hộ làm hai cái cầu bắc qua kênh, tạo thành một quần thể hai bên bờ mương như một khu công viên nho nhỏ của làng.

Khi công trình “công viên làng” khánh thành, cả làng, cả xã đều vui. Nhiều nơi trong huyện, trong tỉnh cũng đến tham quan học tập mô hình “nông thôn mới” của làng. Bỗng một hôm, xã cho người xuống xây một cái bệ xi măng rất chắc chắn ở đầu con kênh vừa kiên cố hóa. Một tấm biển bằng đá hoa văn rất đẹp có khắc dòng chữ mạ vàng: “Công trình chào mừng đại hội lần thứ V của xã...” được gắn chắc chắn trên bệ xi măng. Toàn thể dân làng đều ớ người ra. Thế này chả hóa ra là công trình này do xã đầu tư xây dựng à? Đám thanh niên tranh cãi. Thằng Bất nói vẻ bức xúc:
- Thế này là xã đã “cướp công” của làng ta! Hôm làng khởi công cán bộ xã còn xuống ngăn cản bảo chưa có chủ trương bê tông hóa kênh mương cơ mà?
Thằng Lố thì bình tĩnh hơn:
- Nhưng... họ ghi thế này cũng có nghĩa là công trình vẫn của làng ta chào mừng đại hội của xã thôi...
- Không được! Tấm biển họ ghi thế này cũng có thể hiểu là công trình của xã làm để chào mừng đại hội của xã... Đề nghị trưởng thôn kiến nghị ngay với xã phải sửa chữa hoặc dỡ bỏ cái biển này ngay...

Mỗi người một ý kiến. Trưởng thôn Trần Kính lúng túng. Cuối cùng đoàn đại biểu của làng cũng được thành lập. Ông Tô và lão Cốc đều là những thành viên chính thức lên làm việc với xã. Ông Tô cũng thấy cách ghi như vậy là mập mờ, không rõ nghĩa khiến nhiều người hiểu đó là công trình do xã làm cho làng. Sau khi nghe đoàn đại biểu của làng trình bày, ông chủ tịch xã đồng ý cho sửa lại “tấm biển ghi công”. Thằng Bất là thợ xây nhận việc sửa chữa. Nó cho khắc lại tấm bia ghi thật rõ ràng “Công trình của làng... chào mừng đại hội của xã...”. Thế là ai cũng hiểu thành tích là của ai, không có chuyện nhập nhằng chiến công nữa.
Ông Tô đọc tấm bia đá rồi gật gù:
- Phải thế chứ! Hết chuyện mập mờ để nhận vơ thành tích...
Lão Cốc nói tiếp:
- Đấy... công an tỉnh Bắc Ninh họ tìm ra đứa trẻ hai tuổi bị bắt cóc, giám đốc công an còn cảm ơn nhân dân, cảm ơn cộng đồng mạng xã hội đã tích cực phối hợp tìm kiếm và cung cấp thông tin cơ mà... Chiến công chung thì đừng nhận tất cả, thành tích của người khác đừng bảo là của mình như chuyện công an huyện gì đó dân người ta đục tường cứu đứa bé sơ sinh bị bỏ rơi xong rồi mới đến mà lại nói là do mình cứu...
Ông Tô cắt lời lão Cốc:
- Nhưng họ đính chính nói lại rồi và đã khen thưởng cho dân rồi!
- Thì phải thế chứ... chiến công thì phải trả cho người đã lập công chứ?
Lão Cốc nói vẻ hả hê. Ông Tô nói thêm vẻ băn khoăn:
- Nhưng từ xưa đến giờ vẫn còn nhiều kẻ cướp công lao của người khác lắm ông ạ! Mà nếu không cướp được thì họ tìm cách phủ nhận, phá hoại xóa bỏ chiến công của người khác. Chiến công thành tích thì muốn nhận, khuyết điểm, sai phạm thì không chịu nhận. Ông còn nhớ chuyện ngày trước công trình xử lý ô nhiễm bằng công nghệ vi sinh con kênh này không. Việc xử lý sắp thành công thì bị một thằng nào đó nó đổ thuốc độc ra làm hỏng hết?
- Tôi nhớ rồi... cũng giống như dưới thủ đô chuyên gia nước ngoài họ làm sắp thành công việc xử lý ô nhiễm sông Tô Lịch thì họ bất ngờ tháo cống xả lũ làm cuốn trôi tất cả chứ gì?
Ông Tô gật đầu nói tiếp:
- May mà làng ta ở cấp vi mô, ít người dễ vận động, kiên quyết xử lý nên đã làm sạch được ô nhiễm, mới có đoạn kênh trong xanh và đẹp như hôm nay. Mong rằng ở cấp vĩ mô, đông người khó quản nhưng cũng sẽ thành công như ở làng ta...
Lão Cốc gật gù:
- Cứ có thành tích thì khen thưởng, có tội thì kiên quyết xử lý, không trừ một ai thì việc gì cũng sẽ thành công thôi ông ạ!
Ông Tô nói thêm:
- Và... phải trả lại công cho người có công, loại trừ triệt để bọn Lý Thông nữa mới ổn...
Nghe vậy, lão Cốc- nhà thơ Cốc Vũ đột nhiên nổi hứng đọc luôn:
“Có công phải được ghi công
Và cho hết bọn Lý Thông vào lò...”.

Hà Nội, ngày 24-8-2020

Truyện ngắn vui KỶ NIỆM SÂU SẮC

KỶ NIỆM SÂU SẮC
Truyện ngắn vui của Trọng Bảo

Gần trưa, ông Tô vừa đạp xe ra đến đầu làng thì gặp bố con lão Cốc. Thằng Bất vừa dùng xe máy chở bố từ đâu phóng về. Nhận ra ông Tô nó liền dừng xe lại. Hai bố con lão Cốc đội mũ bảo hiểm, đeo khẩu trang kín mít nên mãi ông Tô mới nhận ra. Ông hỏi:
- Hai bố con đèo nhau đi đâu về thế?
Thằng Bất trả lời:
- Cháu đưa bố cháu lên tỉnh lấy nhuận bút bài thơ mới...
- Thế à! Vậy lại có tiền tiêu rồi.
- Ăn nhằm gì ông ơi! Nhuận bút thơ thẩn của bố cháu được 200 ngàn đồng thì cháu mua xăng hết 30 ngàn, sửa xe và thay săm lốp mất 200 ngàn. Nếu tính ra thì lỗ mất 30 ngàn đồng đấy ông ạ!
Lão Cốc bực bội bảo:
- Xăng thì mày vẫn phải mua mới đi được. Săm lốp xe của mày nát bét từ lâu bây giờ thay thì có ảnh hưởng gì đến thơ của tao mà lỗ mới lãi?
- Săm lốp xe của con tuy cũ nhưng nếu không phải chở bố đi đường xa thì vẫn còn đi chán mới phải thay...
Lão Cốc bảo:
- Thôi mày vội thì đi đâu cứ đi đi. Tao đi bộ về nhà cũng được... - Đoạn, lão Cốc quay sang hỏi ông Tô:
- Ông đi đâu mà đem theo cả cái cuốc cùn và cái mũ rơm từ thời chiến tranh phá hoại của Mỹ thế này?
Ông Tô vui vẻ nói:
- Tôi ra trường học cũ. Nhà trường vừa xây dựng xong phòng truyền thống nên kêu gọi các thầy cô giáo, học trò cũ ai còn giữ được những kỷ vật sâu sắc thời dạy học tại trường hiến tặng để trưng bày trong phòng truyền thống góp phần giáo dục lớp trẻ sau này. Mà báo cho ông biết một tin vui nhé. Quá trình sưu tầm tài liệu truyền thống của nhà trường các thầy cô hiện nay đã tìm được một tấm ảnh của tôi ngày xưa vai đeo súng trường đứng trên bục giảng trong lớp đấy. Họ phóng thêm một tấm ảnh nữa tặng lại tôi. Đúng là một kỷ niệm sâu sắc trong cuộc đời dạy học của tôi ông ạ!

Thằng Bất cầm cái mũ rơm và cái cuốc cùn lên xem rồi hỏi:
- Vậy hai thứ này là thế nào hả ông?
- Cái mũ rơm này là của một em học sinh làm tặng thầy. Tôi đã đội nó khi giảng bài trên lớp để tránh mảnh bom và bom bi. Còn cái cuốc cùn này là của tôi. Ngày ấy tôi đã dùng để làm vườn trường và cuốc đất trồng rau, thầy trò cùng tăng gia cải thiện bữa ăn khi đi sơ tán tránh máy bay Mỹ ném bom... Tôi đang mang lên tặng cho phòng truyền thống của trường.
Thằng Bất trả lại ông Tô cái mũ rơm và cái cuốc cùn rồi bảo:
- Các cụ ngày xưa những thứ này là kỷ niệm sâu sắc đáng trân trọng rồi. Bây giờ “kỷ niệm sâu sắc” là những thứ khác, rất khác cơ...
Ông Tô hỏi:
- Những thứ gì vậy?
- Thì... như cái bà giáo “phó bộ trưởng” Bộ giáo dục vừa mới xin đấy...
Lão Cốc nhăn mặt:
- Gọi là thứ trưởng... không ai gọi là “phó bộ trưởng” cả... Mà vật kỷ niệm của bà thứ trưởng ấy là cái gì mà sâu sắc đến thế?
- Là... là... cái nhà công vụ. Bà ấy viết đơn xin giữ lại cái nhà công vụ vì nó là “kỷ niệm sâu sắc” nhất cuộc đời khi hoạt động công tác trong ngành giáo dục của mình đấy!
Lão Cốc lẩm bẩm:
- Mày là thằng chỉ được chuyện nọ xọ chuyện kia là tài thôi...
Ông Tô bảo:
- Nhưng mà nó nói đúng ông ạ!
Thằng Bất lại nói thêm:
- Thế còn chưa ăn thua gì đâu hai cụ ạ! Bà “phó bộ trưởng” Bộ Công thương còn có vật “kỷ niệm sâu sắc” hoành tráng hơn. Bà ấy gắn bó với nhà máy bóng đèn Điện Quang. Khi chuyển đổi cơ chế, cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước, bà ấy muốn giữ cả nhà máy mình từng làm giám đốc để làm kỷ niệm nên đã tìm cách mua phần lớn cổ phiếu và làm chủ luôn cái nhà máy này. Đó là vật “kỷ niệm sâu sắc” nhất của bà ấy đấy...
Ông Tô thở dài vẻ buồn thốt lên:
- Đúng là “kỷ niệm sâu sắc” của họ bây giờ khác thế hệ chúng tôi ngày xưa quá!

Thằng Bất vừa đạp cần khởi động nổ máy chiếc xe cũ kỹ rách nát “kỷ niệm sâu sắc” cuộc đời kẻ làm thuê của nó vừa lẩm bẩm: “Kỷ niệm của quan tham là đồ tham nhũng. Không biết họ sẽ trưng bày ở đâu nhỉ?”.

Hà Nội, ngày 17-8-2020

Ghi chép CUỘC GẶP CỐ VẤN PHẠM VĂN ĐỒNG

CUỘC GẶP CỐ VẤN PHẠM VĂN ĐỒNG
Bài và ảnh Trọng Bảo

Từ khi Thượng tướng Lê Khả Phiêu làm thường trực Ban Bí thư trung ương Đảng rồi được Hội nghị trung ương bầu giữ chức Tổng Bí thư tôi không còn có dịp được tháp tùng ông đi công tác nữa. Thỉnh thoảng chỉ tác nghiệp đưa tin, chụp ảnh ông khi ông đến thăm Bộ Quốc phòng hoặc các đơn vị quân đội. Một hôm, tôi lại được lệnh ra ngay nhà riêng của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu làm nhiệm vụ. Tôi đeo túi máy ảnh đi bộ từ cơ quan ra nhà riêng của ông ở phố Lý Nam Đế- Hà Nội. Đến lối vào ngõ nhà ông thì tôi bị mấy anh công an và vệ binh chặn lại. Tôi đang tìm trong túi để lấy thẻ nhà báo ra thì người sĩ quan bảo vệ Tổng Bí thư - là cán bộ của Cục Bảo vệ-An ninh quân đội vội chạy ra đón. Anh dẫn tôi vào nhà của lãnh đạo.

Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đang đứng trước cửa nhà, nơi có mấy giò phong lan đang trổ hoa rất đẹp. Vừa nhìn thấy tôi ông đã nói ngay:
- Bảo đấy à! Vào đây đi, lâu nay có khỏe không?
Tôi chào Tổng bí thư và đáp:
- Báo cáo thủ trưởng em vẫn khỏe! Thủ trưởng khỏe chứ ạ?
Ông bắt tay tôi rồi gật đầu. Tôi nói tiếp:
- Từ ngày thủ trưởng lên trung ương, khi đi công tác thường có các phóng viên TTXVN và Truyền hình Việt Nam tháp tùng. Hôm nay họ chưa đến ạ?
Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu vừa đi vào phòng khách vừa bảo tôi:
- Hôm nay là việc riêng nên mình chỉ bảo gọi phóng viên quân đội đến thôi.
- Thế ạ?
Tôi không dám hỏi ông “việc riêng” là việc gì thì ông đã nói tiếp:
- Hôm nay cụ Phạm Văn Đồng đến thăm nhà, cậu ra chụp cho mình mấy kiểu ảnh làm kỷ niệm.
Tôi vội nói ngay:
- Cụ Đồng đến thăm nhà nhưng chắc chắn là sẽ có nhiều chuyện quan trọng cần trao đổi. Sau khi chụp ảnh lúc gặp gỡ ban đầu xong em sẽ ra ngoài sân chờ. Khi nào cần chụp ảnh nữa thủ trưởng nói anh thư ký ra gọi em nhé!
Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu xua tay bảo tôi:
- Cứ ngồi trong phòng khách nghe luôn, không phải ra ngoài đâu!
Ông vừa nói xong thì anh cán bộ bảo vệ nói cụ Phạm Văn Đồng đã đến. Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đứng dậy ra đón. Cố vấn Phạm Văn Đồng được một anh cán bộ đỡ xuống xe và dẫn vào nhà. Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu và cụ Phạm Văn Đồng nắm chặt tay nhau. Tôi chụp được mấy kiểu ảnh ngoài cửa. Tổng Bí thư dẫn cố vấn Phạm Văn Đồng vào phòng khách. Cụ Phạm Văn Đồng đeo một cặp kính đen. Nghe nói mắt cụ đã kém lắm rồi, không còn nhìn rõ nữa.

Cố vấn Phạm Văn Đồng và Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu nói chuyện với nhau. Cố vấn chúc mừng Thượng tướng Lê Khả Phiêu được trung ương bầu giữ chức Tổng Bí thư. Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu thì hỏi thăm, chúc sức khỏe cố vấn Phạm Văn Đồng. Cụ Phạm Văn Đồng gọi là Tổng Bí thư là “anh Phiêu”, giọng cụ vẫn khỏe và sang sảng, rành rọt. Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu thì gọi cụ Phạm Văn Đồng là bác. Hai người trao đổi với nhau rất nhiều chuyện từ tình hình thế giới, trong nước đến việc chỉnh đốn, xây dựng Đảng, chống tiêu cực, tham nhũng, xây dựng chính quyền nhân dân vững mạnh và trong sạch. Tôi nhận thấy trong những vấn đề nêu lên cụ Phạm Văn Đồng đều thể hiện sự lo lắng cho tình hình thực trạng hiện nay. Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu trao đổi với cụ nhiều vấn đề đang đặt ra với sự thận trọng và tự tin. Thế giới đang bước vào thế kỷ 21 có nhiều thách thức và diễn biến phức tạp khó lường. Sau này tôi còn được biết chuyện bà bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ trong một lần gặp Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu ngay tại trụ sở trung ương Đảng ta đã hỏi một cách rất trịch thượng: “Chủ nghĩa xã hội có tồn tại được không? Việt Nam có sụp đổ không?”. Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã trả lời rất rõ ràng, thẳng thắn: “Không những tồn tại mà chủ nghĩa xã hội sẽ tiếp tục phát triển thắng lợi. Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với gần 170 nước, quan hệ thương mại với hơn 150 nước. Đảng chúng tôi có quan hệ với hơn 180 đảng cộng sản, cánh tả, đảng cầm quyền… Trong quan hệ quốc tế ngày nay, mọi quốc gia, dân tộc đều cần hợp tác để cùng phát triển. Chúng tôi tôn trọng sự lựa chọn, cách sống và chế độ chính trị của các dân tộc. Chúng tôi cũng đòi hỏi các nước tôn trọng chế độ chính trị, sự lựa chọn của dân tộc Việt Nam chúng tôi”...

Cuộc gặp giữa Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu với cố vấn Phạm Văn Đồng khá dài với nhiều vấn đề quan trọng, cấp bách. Tôi tin rằng trên cương vị của mình Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu sẽ có nhiều quyết sách đúng đắn, sáng tạo và rất kiên quyết, sâu sát trong lãnh đạo, chỉ đạo chỉnh đốn, xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, hoàn thiện thể chế chính trị và phát triển đất nước, mở rộng và củng cố quan hệ đối ngoại vì hòa bình và hữu nghị, khai thông quan hệ với các cường quốc trên thế giới, nhất là với Trung Quốc, Hoa Kỳ, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế...

Hà Nội, ngày 13/8/2020

Ảnh: TBT Lê Khả Phiêu chụp ảnh với cán bộ Cục Tuyên huấn TCCT

Ghi chép BAY LÊN QUAN HÓA

BAY LÊN QUAN HÓA
Bài và ảnh Trọng Bảo

Hôm ấy tôi đang làm việc ở cơ quan thì nhận được lệnh phải có mặt gấp ở sân bay Bạch Mai để đi công tác với thủ trưởng Tổng cục Chính trị. Tôi vội vàng khoác túi đựng máy ảnh bám theo xe của Văn phòng Tổng cục Chính trị xuống sân bay Bạch Mai. Một chiếc máy bay trực thăng đã đậu sẵn trên sân bay. Tôi lên máy bay ngồi vào vị trí ghế theo sự hướng dẫn của tổ lái. Một lát sau, Thượng tướng Lê Khả Phiêu, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị và một số cán bộ cơ quan, cán bộ Bộ Tư lệnh Không quân được xe ô tô đưa ra sân bay. Chiếc trực thăng từ từ nâng độ cao rồi nhằm hướng nam lướt tới. Tôi cũng chưa biết là thủ trưởng tổng cục sẽ đi công tác ở đâu. Tôi cũng đã được đi máy bay trực thăng nhiều lần khi là thành viên trong đoàn công tác của Bộ trưởng Quốc phòng nhưng chủ yếu là ở các tỉnh phía Nam. Bay lên Đà Lạt, Tây Nguyên, bay xuống Kiên Giang, Cần Thơ, bay ra nhà giàn dầu khí trên bãi cạn Cà Mau, bay ra đảo Phú Quý và ra Côn Đảo. Đây là lần đầu tiên tôi được đi công tác bằng máy bay trực thăng ở các tỉnh phía Bắc. Đi máy bay trực thăng được ngắm cảnh đất nước từ trên cao thật là thích.

Trực thăng hạ xuống sân vận động thị xã Thanh Hóa để đón một số cán bộ của tỉnh. Lúc này tôi mới biết là Thượng tướng Lê Khả Phiêu sẽ lên thăm và làm việc tại huyện miền núi Quan Hóa. Máy bay trực thăng bay ngược theo dòng sông Mã. Trực thăng bay rất thấp dưới lòng sông. Hai bên bờ sông là những dãy núi đá vôi vách cao dựng đứng. Do bay thấp hơn đỉnh núi nên trực thăng phải lượn vòng vèo theo thế uốn lượn của dòng sông nên mất thời gian khá lâu mới lên đến Quan Hóa. Ban chỉ huy quân sự huyện phát quang một khoảng trên sườn đồi lấy chỗ cho máy bay trực thăng đáp xuống. Các cán bộ huyện ra đón. Thượng tướng Lê Khả Phiêu và chúng tôi lên các xe ô tô ra đón để về trung tâm huyện. Huyện miền núi nghèo, có chiếc xe U-oát còn hơi mới một chút để đón vị thượng tướng đã là sang lắm rồi. Tôi vội nhảy lên chiếc xe vận tải của cơ quan huyện đội để bám theo đoàn.

Thượng tướng Lê Khả Phiêu đi thăm một số nơi trong huyện Quan Hóa. Ông hỏi thăm việc sản xuất, chăn nuôi của những người nông dân, chia sẻ những khó khăn trong công việc với các cán bộ, giáo viên, nhân viên, chiến sĩ quân đội, công an nơi vùng cao. Những cán bộ, người dân hồ hởi trò chuyện với ông như với một người thân đi xa trở về. Họ không ngần ngại giãi bày những khúc mắc, băn khoăn và những kiến nghị với Đảng và Nhà nước về chủ trương, chính sách kinh tế, xã hội, về các giải pháp nhằm nâng cao đời sống cho nhân dân, nhất là nhân dân vùng cao còn nhiều khó khăn. Thượng tướng Lê Khả Phiêu lắng nghe và hứa sẽ báo cáo với trung ương các kiến nghị, đề xuất từ cơ sở.
Xế chiều, thượng tướng Lê Khả Phiêu mới về hội trường của huyện để nói chuyện với cán bộ và đại biểu các ban ngành và nhân dân Quan Hóa. Nhưng ông chưa phát biểu ngay. Ông còn hỏi và lắng nghe thêm nhiều ý kiến của đại biểu các ban ngành và đại diện nhân dân trong huyện. Thời gian trôi đi rất nhanh. Trung tướng Phạm Thanh Ngân, Tư lệnh Quân chủng Không quân ngồi dưới hội trường có vẻ bồn chồn lo lắng vẫy tôi lại gần nói nhỏ:
- Cậu lên nói với Chủ nhiệm là nên rút ngắn buổi nói chuyện vì trời sắp tối, mây mù dày đặc, núi cao, trực thăng bay về nguy hiểm lắm!
- Vâng ạ! - Tôi đáp. Tôi hiểu lúc này chỉ có cánh phóng viên chúng tôi mới có thể đi lại tự do trong hội trường.
Tôi liền tiến đến chỗ Thượng tướng Lê Khả Phiêu đang đứng trên sân khấu. Chờ khi ông ngừng lời để nghe một đại biểu dưới hội trường phát biểu tôi mới giả vờ sửa lại chiếc micro trên bục và nói nhỏ truyền đạt cho ông nghe ý kiến của Tư lệnh Không quân. Ông hướng ánh mắt nhìn Trung tướng Phạm Thanh Ngân khẽ gật đầu. Tuy vậy buổi trao đổi của ông với lãnh đạo và đại biểu nhân dân huyện Quan Hóa cũng không rút ngắn thời gian được bao nhiêu vì có nhiều ý kiến tâm huyết của cán bộ và nhân dân cần được giải đáp và ghi nhận. Khi máy bay trực thăng rời khỏi huyện Quan Hóa thì trời đã tắt nắng. Mây mù khiến tôi không còn nhìn thấy cảnh vật bên dưới nữa. Tôi thấy hai bên thái dương cứ căng lên và đau đầu quá. Nghe tôi khẽ kêu lên như vậy, anh sĩ quan không quân ngồi bên cạnh tôi giải thích: “Trời tối, mây mù khó quan sát nên trực thăng đã phải nâng độ cao, bay cao hơn những đỉnh núi cao nhất rồi, anh không quen nên sẽ rất đau đầu và căng thẳng đấy. Lát nữa xuống đồng bằng, bay thấp sẽ hết đau đầu ngay”.

Trực thăng lại đáp xuống sân vận động thị xã Thanh Hóa để “trả khách” - đó là mấy vị lãnh đạo tỉnh rồi mới tiếp tục bay về Hà Nội. Khi trực thăng của chúng tôi về đến sân bay Bạch Mai thì thành phố đã lên đèn.
Đó là câu chuyện về chuyến bay lên Quan Hóa, Thanh Hóa với tướng Lê Khả Phiêu của tôi...

Hà Nội, ngày 12/8/2020

Trong ảnh: Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu thăm Quân chủng Phòng không-Không quân (ảnh Trọng Bảo)

Ghi chép HAI LẦN THĂM LỚP MẪU GIÁO

HAI LẦN THĂM LỚP MẪU GIÁO
Bài và ảnh Trọng Bảo

Giữa năm 1990, tôi được điều về làm phóng viên của cơ quan Thông tấn Quân sự. Ngày ấy, cánh nhà báo quân đội khi đi công tác thường phải chịu đựng cảnh tàu xe rất vất vả. Chiếc thẻ nhà báo thường được ưu tiên hơn nhưng nhiều khi cũng khó khăn vì phương tiện giao thông, xe tàu chở khách không nhiều như bây giờ. Thỉnh thoảng, chúng tôi cũng có xe con của cơ quan đưa đi đơn vị công tác. Đó là những chiếc xe “đít vuông” phủ bạt rất nóng và bụi bặm. Tôi nhớ một lần tôi và một phóng viên Ban biên tập Phát thanh Quân đội cùng đi chung một chiếc xe của cơ quan về đưa tin lễ kỷ niệm một đơn vị pháo cao xạ ở Hải Dương. Xe chạy ọc ạch, chết máy mấy lần dọc đường. Đến nơi thì đã sắp tới giờ làm lễ, anh cán bộ đơn vị ra đón và bảo chúng tôi:
- Đơn vị có một một cuốn sách lịch sử truyền thống và quà kỷ niệm (một bộ ấm chén). Xe của các anh đâu để chúng tôi bỏ luôn vào trong xe!
Tôi nói:
- Xe của chúng tôi đang đỗ ở bãi xe chung.
- Nhưng biển số xe thế nào! Bãi xe có đến hàng trăm xe thế này anh em chiến sĩ họ biết là chiếc xe nào?
Tôi cười và bảo:
- Anh bảo anh em phục vụ ra chỗ đậu xe cứ cái xe nào “nổi bật” nhất, xấu nhất bãi thì bỏ vào trong xe hai gói quà nhé. Đấy chính là xe của chúng tôi...
Nói xong tôi và anh phóng viên phát thanh quân đội vội vã đi vào nơi sắp diễn ra lễ mít tinh kỷ niệm. Lúc ra về quả nhiên thấy trong chiếc xe “đít vuông” của chúng tôi có hai gói quà. Chiếc xe con phủ bạt bạc phếch của chúng tôi nổi bật giữa bãi đỗ xe nên chả khó khăn gì các chiến sĩ phục vụ đã đưa được hai gói quà đến đúng địa chỉ.

Khi đi công tác với Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Lê Khả Phiêu cánh phóng viên chúng tôi bám theo đi nhờ các xe trong đoàn. Đoàn xe mấy chiếc của lãnh đạo đều có máy lạnh, đường xa bụi bặm không ngại. Nhưng tình huống bất ngờ lại xảy ra đối với hai anh em phóng viên chúng tôi. Máy quay phim, máy ảnh điện tử để quá lâu trong xe máy lạnh lúc đưa ra khỏi xe thường hay bị sự cố. Hôm ấy, sau khi Thượng tướng Lê Khả Phiêu thăm và tặng quà các cháu lớp mẫu giáo xong đi vào nơi sản xuất của nhà máy thì anh phóng viên truyền hình quân đội liền kéo tay tôi bảo:
- Nguy quá ông ạ! Camera để trong xe máy lạnh đưa ra sử dụng chập chờn, quay lúc được lúc mất. Lúc chủ nhiệm thăm lớp mẫu giáo các cảnh quay đều hỏng hết. Máy ảnh của ông thế nào?
Tôi đáp:
- Cái máy ảnh điện tử mới mua cũng không bấm cò và lên phim tự động được. Tôi phải chụp bằng cái máy Canon cổ lỗ sĩ của cơ quan có từ thời chiến tranh, lên phim hoàn toàn bằng tay nên chụp được vài kiểu, nhưng cũng chả biết ảnh iếc ra sao?

Ngày ấy máy ảnh, camera không hiện đại như bây giờ. Máy ảnh chụp bằng phim, chưa có máy ảnh kỹ thuật số. Phim chụp về nhà tráng ra mới biết kết quả ảnh sẽ đẹp, xấu hoặc bị hỏng. Nghe anh phóng viên truyền hình nói về việc không quay được cảnh ở lớp mẫu giáo tôi cũng thấy hơi lo lo. Chuyến đi thăm và làm việc này của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Lê Khả Phiêu là do Ban Phụ nữ quân đội tổ chức nhân ngày Quốc tế Thiếu nhi 1-6. Thế mà lại bị hỏng hình ảnh ở lớp mẫu giáo thì còn có ý nghĩa gì nữa. Tôi và anh phóng viên truyền hình quân đội vội bàn với nhau tìm cách xử lý tình huống “tai nạn nghề nghiệp” này. Nhân lúc tướng Lê Khả Phiêu đang đứng riêng một mình sau khi thăm một phân xưởng sản xuất hàng quốc phòng, tôi và anh phóng viên truyền hình quân đội liền tiến đến báo cáo về sự cố máy móc lúc tác nghiệp ở lớp mẫu giáo. Chúng tôi vừa trình bày vừa lo lắng sợ thủ trưởng nổi cáu. Nhưng khi nghe chúng tôi nói xong, ông có vẻ thông cảm và bảo:
- Được rồi! Hai thằng chuẩn bị máy móc cho thật cẩn thận đi, sẽ có hình ảnh, cảnh quay ở lớp mẫu giáo!
Nói xong, ông lại tiếp tục đi thăm một số nơi trong nhà máy. Tôi để ý thấy ông thỉnh thoảng lại nhìn đồng hồ. Gần trưa, ông bảo các cán bộ dừng việc kiểm tra sản xuất quay về nhà điều hành của ban giám đốc. Lúc đi qua lớp mẫu giáo của nhà máy, ông cười vui vẻ và nói với các cán bộ cùng đi:
- Bây giờ, chúng ta sẽ “đóng phim, biểu diễn lại” để phục vụ mấy ông phóng viên quay phim, chụp ảnh!
Nói đoạn, ông rẽ luôn vào cổng lớp mẫu giáo. Các cán bộ ngạc nhiên vội đi theo ông và chưa hiểu ra sao. Các cô cháu lớp mẫu giáo thấy vị thượng tướng và mọi người đi vào cửa lớp vội ùa ra đón. Các cháu bé reo lên vui mừng: “Ông lại đến thăm... ông lại đến thăm...”. Thượng tướng Lê Khả Phiêu vui vẻ hỏi chuyện và nghe các cháu múa hát, kể chuyện như là bây giờ mới đến thăm, không có chuyện “diễn lại” để quay phim, chụp ảnh như lúc nãy ông nói vui với chúng tôi. Việc thăm lớp mẫu giáo lần thứ hai này diễn ra khá lâu. Các cán bộ nhà máy nhấp nhổm vì cơm canh đã bày ra nguội lạnh cả rồi mà thủ trưởng thì vẫn mải vui với các cháu bé. Anh phóng viên truyền hình quân đội và tôi quay, chụp được nhiều hình ảnh đẹp của vị tướng với các cháu thiếu nhi.

Câu chuyện một buổi hai lần thăm lớp mẫu giáo ở một nhà máy quốc phòng của Thượng tướng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Lê Khả Phiêu là như vậy. Giờ đây, vị tướng ấy đã đi xa, anh phóng viên truyền hình quân đội ngày đó cũng mất đã lâu rồi nhưng kỷ niệm về chuyến đi công tác ấy trong tôi mãi không quên...

Hà Nội, ngày 11/8/2020

Trong ảnh: Thượng tướng Lê Khả Phiêu thăm một nhà máy quốc phòng (ảnh Trọng Bảo)

BÀN CỜ THẾ - thơ

BÀN CỜ THẾ

Xe lắp chưa đủ bánh
Mà định đưa sang sông
Pháo thì chưa có nòng
Sao đã toan lên đạn...
Cuối cùng thì mắc cạn
Xe pháo bị tan hoang,
Kẻ cầm quân bẽ bàng
Người ngồi xem cũng ngại...
Thôi thì đành chơi lại
Nhưng nước cờ vẫn sai?
Bàn cờ khác bàn tay
Đừng khi sấp, khi ngửa?

Hà Nội, ngày 6/8/2020
TRỌNG BẢO