BI KỊCH PHỐ
Truyện ngắn của Trọng
Bảo
Giữa khu tập thể toàn nhà tự xây dần
mọc lên một chung cư hơn ba mươi tầng cao ngất ngưởng.
Nơi khu chung cư tọa lạc vốn là khu trường mẫu giáo của cơ
quan tôi. Lúc đầu người ta cũng định phân lô bán nền cho cán bộ tự xây nhà ở.
Sau vì số người có nhu cầu nhà ở nhiều quá nên cơ quan quyết định lập dự án xây
chung cư, giải quyết nhà ở cho hơn hai trăm cán bộ lại còn dành ra được một
khoang trống làm sân sinh hoạt chung cho cả khu dân cư. Tôi cũng được phân một
căn hộ. Do có thâm niên nhiều năm công tác tôi được mua một căn hộ có diện tích
hơn một trăm mét vuông. Tôi phát hoảng, lấy tiền đâu mà nộp vào dự án. Sau
nhiều lần đề nghị, tôi được chuyển xuống một căn hộ với diện tích hơn sáu mươi
mét vuông tầng bốn. Vợ chồng con cái thở phào. Tích cóp bấy lâu, bán thêm hai
con trâu ở quê cũng vừa đủ nộp tiền lần thứ nhất khi công trình xây xong phần
móng. Nhiều người không có tiền tham gia dự án đành phải "bán lúa
non", tức là bán tiêu chuẩn cho người khác. Người nhiều thì được khoảng
trăm triệu, kẻ ít thì bảy tám chục triệu. Số tiền ấy mang về quê nông thôn cũng là một
khoản kha khá có thể làm được nhiều việc nhưng ở thành phố thì chả đáng gì.
Dự án chung cư thi công ì ạch. Lẽ ra mười tám tháng thì xong
nhưng kéo dài tới gần ba năm. Nhiều người sốt ruột nhưng tôi lại mừng thầm. Công
trình dây dưa kéo dài, thời hạn thu tiền của từng đợt cũng phải giãn ra. Đến
khi dự án hoàn thành tôi cũng co kéo nộp đủ số tiền hơn nửa tỷ đồng để được
nhận nhà. Thời điểm này nhà đất đang lên cơn sốt căn hộ nếu bán đi trừ tiền đã
nộp cũng kiếm được cả tỷ đồng. Nhiều người "bán lúa non" hoặc có tiền
mà không cố theo dự án lúc này mới thấy hối tiếc. Tự dưng mất toi cả tỷ mà
lương công chức ba cọc ba đồng suốt đời chả tích cóp nổi. Vì thế hôm bàn giao
nhà mới xảy ra chuyện bi hài. Ông cán bộ cấp cao là người đứng tên trong dự án
nhận nhà rồi không chịu bàn giao chìa khóa cho người mua vì quá tiếc của. Hai
nữa thằng đến nhận nhà cũng không phải là thằng đã mua "lúa non" của
ông. Thì ra bọn chúng đã mua đi, bán lại giấy tờ căn hộ của ông đến mấy lần để kiếm lãi chênh lệch giá. Tiếc thì tiếc cuối cùng ông cũng phải giao nhà cho người
mua vì họ đang cầm giấy tờ hợp pháp trong tay. Do mua đi bán lại nên chung cư
của cơ quan tôi và cả các dãy nhà tự xây bây giờ là người tứ xứ, ở nhiều cơ
quan, đơn vị khác nhau. Người ở trăm quê tụ về nên phong cách sống, giọng nói,
văn hóa cũng khác nhau.
Có căn hộ mới, thằng con đang học đại học đỡ phải thuê nhà
trọ, thằng cháu ở quê ra Hà Nội làm việc có chỗ tá túc. Tôi mua tạm một vài thứ
đồ gia dụng giá rẻ. Mùa hè bố con, bác cháu lăn ra nền nhà mà ngủ. Mùa đông thì
cố kiếm thêm tấm đệm. Sáng sớm mùa đông mù mịt nghe tiếng còi lanh lảnh, tiến
hô "một hai ba bốn..." vang lên ở dưới sân thằng cháu thò cổ qua cửa
sổ nhìn rồi hỏi tôi:
- Trời rét mướt mà các cụ vẫn làm gì thế hả bác?
Tôi bảo:
Tôi bảo:
- Thì... các cụ đang... "bảo dưỡng" cái máy rút
tiền ATM đấy. Toàn các cụ hưu, mỗi tháng lương hơn chục triệu chứ ít à!
Thằng cháu vừa chui vào chăn ấm vừa lẩm bẩm: "Tuổi cao,
rét thế không khéo mà bị cảm ốm thì hỏng toi mất cả máy...". Tôi bật cười
vì câu nói của thằng cháu. Đúng là trong khu tập thể chỉ có các cụ cao tuổi là
tập thể dục thôi. Sáng tập thể dục, chiều đánh bóng chuyên hơi, cũng hò hét
chẳng kém gì đám thanh niên. Họ toàn là các cán bộ về hưu và các bà vợ từ nông
thôn ra thành phố định cư khi chồng được chia đất làm nhà. Những bà nông dân
ngày nào chân đất, áo nâu bây giờ cũng phơi phới váy dài, váy ngắn, môi son,
tóc uốn lượn sóng, móng tay móng chân sơn đỏ chót chả kém gì phụ nữ chốn thị
thành. Ngày xưa ở quê quanh năm suốt tháng đi bộ ra đồng cày cấy giờ đi một
bước cũng tắc-xi. Xe tắc-xi đậu như sung quanh khu tập thể, gọi một tiếng là có
ngay.
Sống và công tác ở thủ đô đã lâu vậy mà cả kể từ khi có nhà
tôi vẫn chưa cảm thấy mình là người Hà Nội. Tôi cứ thấy mình như người ở trọ
chốn thị thành, lòng luôn phấp phỏm, về nhà mình hẳn hoi mà nhiều lúc vẫn nghĩ
là ở nhà công vụ. Tôi thường tự hỏi sao mình kém hòa nhập, làm quen với chốn
thị thành hơn cả các bà nông dân vừa buông nắm mạ bỏ quê theo chồng ra định cư
trong khu tập thể.
Ở chung cư một thời gian tôi được chứng kiến nhiều chuyện.
Quanh cái sân nhỏ đánh bóng chuyền hơi có dãy ghế đá cho các cụ ngồi nghỉ ngơi.
Những câu chuyện đời, chuyện nhà, chuyện phố râm ran. Ông cựu trưởng phòng hậm
hực khi thấy thằng nhân viên bây giờ đã là thứ trưởng, tương lai sẽ lên bộ
trưởng. Bà nguyên vụ phó vụ nuối tiếc thời đương chức không cố thêm một tý để lên
cấp trưởng... Từ trên ban công nhà chung cư tôi có dịp quan sát các dãy nhà tự
xây của lớp đi trước. Mỗi người mỗi kiểu, thò ra, thụt vào, cao thấp khác nhau.
Người có điều kiện thì xây cao tô vẽ hoành tráng, người ít tiền thì làm thấp,
trang trí sơ sài, chả theo một khuôn mẫu nào. Mỗi người lấn một tý, nhích ra
vài phân nên đường đi chung bị bóp lại, mương thoát nước, lối thoát hiểm người
to béo khó chui qua. Ai cũng muốn lợi dụng những diện tích chung để sử dụng
riêng, bán hàng quán nước, giữ xe, trồng cây cảnh. Mâu thuẫn là chuyện không
tránh khỏi. Khi ông cán bộ vật giá to béo về hưu đang cố ôm bụng cúi người thổi
cái bếp than tổ ong khói mù mịt thì ông cựu cán bộ ngành dân số gầy gò bưng
chậu nước ra trút ào vào cái bếp. Bếp than tắt ngóm, khói bụi mù mịt. Thế là
hai ông cãi nhau rồi lao vào đấm đá, vật nhau. Đúng là tức nước vỡ bờ. Cái bếp
than của ông vật giá chuyên đun nước sôi cho bà vợ bán quán bấy lâu nay đã
"khủng bố" cả ngõ. Nhà nào cũng phải đóng kín cửa nhà cửa sổ mỗi khi
ông vật giá nổi lửa. Nhưng khói không có chỗ thoát vẫn chui qua khe cửa vào
từng nhà. Trẻ con, người lớn ho sù sụ. Ông cán bộ ngành dân số đã nhiều lần góp
ý nhưng ông vật giá vẫn nổi lửa hàng ngày thế là xảy ra xô xát.
Thấy hai ông cán bộ hưu trí hùng hục vật nhau, đám trẻ con
liền xô ngay lại. Mấy thằng choai choai đầu tóc xanh đỏ gào ầm ĩ cổ vũ cho cả
hai:
- Bác "vật giá" thắng... rồi... tên còi phen này nhất
định sẽ bị đè cho bẹp dúm...
- Bác "dân số" ơi cố lên, đừng sợ lão béo béo...
đừng sợ...
Nghe tiếng ồn ào, ông tổ trưởng tổ dân phố và mấy cựu sĩ
quan quân đội vội chạy ra can ngăn hai ông đánh nhau và quát mắng bọn thanh
niên nói bậy. Xe đặc chủng của cảnh sát cũng rú còi ập đến. Ai đó đã nhanh nhẩu
gọi 113. Hai ông cán bộ hưu được mời về trụ sở phường để xử phạt hành chính. Lúc
rời trụ sở phường ông "dân số" tuy còn rất đau, mặt mũi thâm tím
nhưng được mấy thanh niên kề xe máy đón chở về nhà như một anh hùng.
Sau chuyện xô xát giữa hai ông cựu cán bộ tổ dân phố họp ra
nghị quyết về nếp sống văn hóa. Cũng giống như nghị quyết của chi bộ. Nghị
quyết của tổ dân phố khu tập thể phần
lớn người nghỉ hưu chủ yếu là chống lấn chiếm vỉa hè, lề đường, không vứt rác
bừa bãi, để chó mèo chạy rông đái ỉa lung tung... Nghị quyết thì ai cũng giơ
tay biểu quyết nhưng thực hiện thì không, mọi chuyện vẫn đâu vào đấy. Rác vẫn
tung ra đường, chó vẫn chạy rông ỉa bậy, đuổi cắn người. Một buổi sáng mùa đông cuối năm trời
rét căm căm. Bà S. diện một chiếc váy mới, tay cầm cái ví đầm mới con gái đi du
lịch Hàn Quốc về biếu. Bà đang đi đến chỗ tập trung để đi lễ của thì ào một cái,
nước từ trên tầng cao nhà chung cử dội xuống trúng đầu. Bà S. bị ướt như chuột
lột. Nhưng bà không thấy rét. Bà đang tức đến sôi cả máu trong người. Bà S.
ngửa cổ nhìn lên. Nhà chung cư vẫn im ắng. Cái đứa nào vừa hất nước xuống đường
chắc là ở tít căn hộ trên tầng cao. Khi bà S. hoàn hồn nhìn lên thì nó đã vào
ung dung ngồi trong nhà uống trà rồi. Bà S. bắt đầu gào lên:
- Cha tiên nhân bố nhà chúng bay... chúng bay hất nước xuống
đầu bà thế này à... chúng bay là con người hay là con gì mà vô văn hóa, vô học
thế hả... mày có giỏi thì ra đây cho bà nhìn cái mặt mày thế nào mà vô học thế
hả...
Không có ai đáp lại bà. Dù bà có gào đến mỏi mồm cũng không
ai dại gì mà ra ban công hay ló đầu qua cửa sổ để bà trông thấy mặt. Dân ở chung cư ngồi im
trong nhà. Ai ló mặt ra lúc này là dại. Từ tầng hai đến tầng ba mươi bảy là ba
sáu gia đình có các cửa thẳng xuống chỗ bà S. vừa bị dội chậu nước rửa bát.
Thôi đành một đứa làm bậy cả dãy cùng chịu nghe chưởi vậy.
Không thấy ai ló mặt ra, bà S. càng lồng lộn:
- Mả bố nhà chúng bay! Cái bọn chung cư mất dạy... cái bọn
nhà quê mông muội... Cút mẹ hết về quê chúng mày đi...
Đến nước này thì ông tổ trưởng tổ dân phố lại phải xuất hiện.
Nếu không, danh hiệu tổ dân phố văn hóa có nguy cơ bị anh hưởng. Ông ôn tồn nói
với bà S.:
- Bà ơi! Để chúng tôi nhắc nhở và có các biện các hộ dân
sống ở nhà chung cư không được hất nước, ném rác bừa bãi xuống đường như thế
nữa. Hôm trước, trẻ con ném một quả táo xuống mà làm vỡ cả kính ô tô đấy.
Bà S. vẫn chưa chịu. Bà vừa đưa tay gỡ mấy cái cọng rau
muống dính trên tóc vừa cố hạ giọng nói với ông tổ trưởng dân phố:
- Nhưng mà tôi ghét cái bọn nhà quê...
Ông tổ trưởng vội cắt lời bà S. nhưng vẫn nhã nhặn
- Thôi bà ạ... Tất cả chúng ta cũng đều là từ quê ra cả thôi...
Nghe ông tổ trưởng nói vậy bà S. liền im bặt. Bà lùi lũi
quay về nhà thay váy áo để còn kịp đi lễ chùa.