Gã đốt than
Truyện ngắn của Trọng Bảo
Giữa lúc đang cao trào thì cửa phòng bật mở. Có mấy bóng người lao vào. Gã hốt hoảng co rúm người lại. Chị chủ nhà hàng phố núi hét lên khiếp đảm. Mặt mũi chị ta tái mét nhợt nhạt vì khiếp sợ.
Bọn người vừa đạp cửa xông vào áp sát ngay cái giường ngủ. Gã cố định thần nhận ra ông phó giám đốc sở cùng hai anh công an tỉnh, ông tổ trưởng dân phố. Một người dáng vẻ gầy gò bước vào sau cùng đứng như chôn chân ở giữa phòng. Đó là anh chồng ốm yếu của người đàn bà đang nằm trên giường với gã. Gã vô cùng kinh ngạc vì nhà nghỉ này cách tỉnh lỵ những hơn hai chục cây số làm sao mà họ tập trung được đầy đủ và ập đến nhanh thế. Sau này gã mới biết kẻ "chỉ điểm" chính là tay lái xe cho mình. Tên này đã phản chủ từ lâu. Ông phó giám đốc sở đã gặp và hé cho thằng lái xe biết ông chủ của nó đang lâm vào thế thất sủng không thể cứu vãn nổi. Ông ta khuyên nó nên "khôn thì phù thịnh, dại thì phù suy". Thói đời là vậy. Có một loại người rất giống loài cá mương. Loại cá mương chuyên ăn nổi lau nhau, thấy chỗ nào có mồi là nhao nhao xô đến, tranh nhau ăn, thoáng thấy động là lao đi như tên bắn. Gã đã quá chủ quan nên không biết tên lái xe đã thay lòng, đổi dạ. Mà gã đâu có ngờ rằng cái thằng thất nghiệp lái công nông chở than thuê được gã đưa từ rừng sâu về cho công ăn việc làm lại làm phản. Thì ra ngay sau khi gã bảo nó lái xe về tỉnh trước nó đã lập tức thông báo cho ông phó giám đốc sở. Theo lệnh của ông phó giám đốc, tên lái xe đã bám theo gã mà gã không biết.
Đám người ồn ào phấn khích vì bắt quả tang:
- Rõ ràng "trai trên gái dưới", "chày đang lèn cối" nhé... nhé...!
- Đi đêm lắm có ngày gặp ma mà... Lập biên bản ngay!
Đám người do ông phó giám đốc sở chỉ đạo nhanh chóng lập biên bản bắt quả tang gã có quan hệ bất chính với vợ người khác. Hình như họ đã chuẩn bị sẵn cái biên bản quả tang này rồi nên đưa ra rất nhanh. Gã và người đàn bà chỉ được mặc quần áo sau khi đã ký vào biên bản. Cầm chắc tờ biên bản ông phó giám đốc bước ra cửa đi ngay. Hai anh công an cũng chuồn theo rất nhanh. Trong phòng chỉ còn lại gã, người đàn bà và chồng của chị ta. Ba người nhìn nhau im lặng. Người đàn bà lặng lẽ đứng dậy bước ra cửa. Người đàn ông ốm yếu thất thểu đi theo vợ. Mặt mũi người đàn ông chưa hết tái vì tức giận nhưng hắn cũng hiểu thân phận của mình suy nhược, không đáp ứng được người vợ luôn hừng hực sức sống. Đã biết vợ mình đi "ăn thêm" từ lâu nhưng "mục sở thị" thì đến giờ hắn mới thấy.
Gã là người cuối cùng rời nhà nghỉ. Đôi chân gã bước hẫng tụt xuống cầu thang. Anh chàng lễ tân Nhà nghỉ Hương rừng lấm lét nhìn gã. Anh ta cảm thấy có lỗi khi không kịp báo động cho gã biết có sự cố để tháo thân. Một anh công an áp sát quầy lễ tân rất nhanh không cho anh bấm số máy điện thoại. Là nhân viên nhà nghỉ anh ta hiểu. Những đôi dắt nhau đến thuê phòng theo giờ như thế này chủ yếu là bồ bịch, ngoại tình. Nhà nghỉ nơi góc khuất, ngoại vi sống được cũng chính là nhờ những đôi "ông nọ-bà kia" như thế này. Anh rụt rè hỏi:
- Cháu gọi tắc-xi cho bác nhé?
- Không cần... - Gã lắc đầu.
Gã bước thập thõm theo con đường rải sỏi ven rừng dẫn vào thị xã. Đã quá chiều. Có một cơn mưa giông đang cuồn cuộn phía chân trời.
*
Buổi họp kiểm điểm gã vẫn theo đúng tiến trình, thủ tục sẵn có từ thời bao cấp. Bầu chủ toạ chủ trì, thư ký ghi chép cẩn thận. Ông phó giám đốc kiêm bí thư chi bộ cơ quan tự giới thiệu mình là chủ tọa. Sau đó là biểu quyết một lần cả chủ tọa và thư ký. Việc bầu bán lâu nay vẫn cứ hình thức thế thôi. Nhưng nếu không làm thì là vi phạm nguyên tắc và chương trình sinh hoạt sẽ không có giá trị pháp lý.
Nội dung chính của buổi sinh hoạt bắt đầu. Sau mấy câu tóm tắt của ông chủ tọa là đến phần gã đọc bản tự kiểm điểm. Gã đứng lên nhìn bao quát phòng họp. Toàn những khuôn mặt quen thuộc. Toàn những kẻ chấp hành. Thế mà hôm nay sao trông khác quá. Hay là tại hôm nay gã khác những bữa trước nên nhìn cấp dưới thấy họ khác hôm qua. Có lẽ thế. Hôm trước những khuôn mặt kia ngong ngóng chờ nghe huấn thị của gã. Hôm nay vẫn những khuôn mặt ấy nhưng phừng phừng một khí thế phê, tự phê rất cao. Họ đang chờ để góp ý kiến mổ xẻ, phân tích khuyết điểm, sai lầm của gã, trên tinh thần xây dựng, giúp gã tiến bộ, nhưng ý định thì hoàn toàn ngược lại. Gã chợt hiểu khi gió đã đổi chiều thì sẽ có nhiều kẻ đổi mặt. Tự dưng gã muốn hét một tiếng thật to như ngày nào còn đốt than giữa rừng hét lên vang dội để tạo khí thế chặt cây, đào hố và xua đuổi bọn thú dữ đang lởn vởn rình rập xung quanh.
Gã đọc bản kiểm điểm ấp úng mặc dù đây là văn bản lần đầu tiên do gã tự viết lấy để đọc. Gã quen đọc rất hùng hồn, xuôi chảy văn bản người khác chuẩn bị cho. Nay đọc văn của chính mình lại thấy gượng gạo, lủng củng, đứt đoạn. Sau khi gã đọc bản tự kiểm điểm, hội nghị bắt đầu thảo luận. Nhiều ý kiến tham gia phân tích sai lầm, khuyết điểm của gã. Họ nhấn mạnh vào khía cạnh tư cách đạo đức và tính gương mẫu của người lãnh đạo. Chả cần nghĩ lâu gã cũng biết đều là các nội dung do ông phó giám đốc "bồi dưỡng" trước cho họ.
Đến phần xác định hình thức kỷ luật, ông chủ tọa đưa mắt nhìn những người đã được "bồi dưỡng" trước. Ông khẽ hất hàm. Mấy cánh tay ngập ngừng giơ lên. Ông chủ tọa chưa kịp chỉ định thì gã đã đứng bật dậy. Chẳng chờ cho phép, gã nói luôn:
- Tôi xin nhận hình thức cảnh cáo về đảng, xin được thôi chức về chính quyền!
Mọi người ồn ào. Có tiếng lao xao: "Thế thì nặng quá!". Riêng ông chủ tọa thì im lặng. Nét mặt ông ta rãn ra vẻ thoả mãn. Có lẽ như thế thì tình hình tốt hơn rất nhiều điều ông ta mong muốn. Ông ta đứng dậy kết luận:
- Buổi sinh hoạt hôm nay là nghiêm túc, dân chủ, thẳng thắn, mọi người đều nêu cao ý thức phê và tự phê thẳng thắn, trên tinh thần xây dựng, tình đồng chí chân tình. Đồng chí Ngũ cũng đã nhận rõ tính nghiêm trọng khuyết điểm của mình. Chúng ta tin rằng nhất định đồng chí ấy sẽ sửa chữa tiến bộ...
Nghe ông ta nói vậy gã nghĩ: "Mẹ kiếp! Tiến bộ cái con khỉ gì nữa mà tiến với chả bộ...". Ông chủ tọa lấy biểu quyết hình thức kỷ luật như gã đã tự nhận.
Mọi người giơ tay.
Cả hội trường là một rừng tay.
- Đếm!
- Không đủ 100%?
- Giơ lại!
- Đếm lại đi!
- Vẫn không đủ 100%!
Sao lạ thế? Mặc dù mọi người đã nhìn thấy chính gã cũng giơ tay tự biểu quyết hình thức kỷ luật cho mình như đã nhận cơ mà. Ông chủ tọa hỏi:
- Vậy thì còn ai có ý kiến khác?
Duy nhất một cánh tay giơ lên. Ông chủ tọa dõng dạc:
- Mời đồng chí cho ý kiến!
Một anh ở cuối hội trường đứng dậy. Gã nhận ra anh phó phòng trưng bày triển lãm. Anh này là người có tài nên không chịu nhún nhường ai, hay đấu tranh với những sai trái của cán bộ trong cơ quan. Mấy lần gã trị anh này vì cái tội tự kiêu, tự đại, hay soi mói vào việc của người khác.
Anh phó phòng vừa nói giọng đã gay gắt:
- Tôi không nhất trí! Tôi không biểu quyết! Tôi kịch liệt phản đối các hình thức kỷ luật như vậy!
Nghe anh ta nói vậy gã nghĩ: "Chắc là thằng này muốn mình phải chịu hình thức kỷ luật cao hơn đây! Nó còn thù mình nhiều chuyện nên nhân cơ hội tốt này phản kích lại". Anh phó phòng nói tiếp, giọng vẫn gay gắt:
- Khuyết điểm của đồng chí Ngũ là rất nghiêm trọng...
- Đúng... đúng...! Vậy theo đồng chí kiến nghị hình thức kỷ luật phải cao hơn hả? - Ông chủ tọa cắt lời anh ta. Với ánh mắt giả nhân và làm ra vẻ thông cảm, ông ta hạ giọng dịu dàng: - Nhưng, theo tôi vì sự tiến bộ và tương lai của đồng chí đồng đội nên chỉ cần như thế thôi...
Anh phó phòng giọng vẫn căng thẳng:
- Tôi không đồng ý với các hình thức kỷ luật mà hội nghị vừa biểu quyết. Như thế là... là... - Anh ta như bị tắc nghẹn trong cổ họng: - Là... là... chúng ta đã cạn tàu ráo máng với đồng chí, anh em... ở đây lại là cấp trên của mình.
Mọi người ồ lên xôn xao. Gã ngạc nhiên nhìn anh phó phòng. Ông chủ tọa cau mày. Ông vỗ bàn lộp bộp một thôi để ổn định trật tự. Anh phó phòng nói tiếp:
- Ngoài vụ việc vừa rồi giám đốc cũng còn có những sai phạm trong quản lý tài chính, sử dụng cán bộ. Nhưng tôi được biết đồng chí đã có một số biện pháp khắc phục hậu quả. Trong khi đó một số người lại lợi dụng tình hình ấy để bới móc, thư từ, kiện cáo, nặc danh có, giả danh có rồi chính danh cũng có nhằm nhanh chóng hạ bệ giám đốc. Buồn nhất là có kẻ cơ hội từng được giám đốc giúp đỡ, đề bạt nay lại quay lưng lại với chính người từng cưu mang giúp đỡ mình. Sai lầm, khuyết điểm thì phải kỷ luật là điều tất nhiên. Nhưng đừng lợi dụng sai lầm của người khác để chà đạp lấn lướt bước lên. Đó không phải là động cơ, là hành động chân chính. Thử hỏi sự việc bắt quả tang ở Nhà nghỉ Hương rừng diễn ra như thế nào! Ai đã theo dõi, rình rập mà nhanh chóng, gọn gàng đến như thế?
Phòng họp lặng phắc. Có tiếng con muỗi vo ve bay qua. Trong hội trường rất nhiều người cúi gằm mặt xuống. Gã cũng cúi mặt xuống không dám nhìn thẳng mặt anh phó phòng. Gã không thấy tiếc là có thể mình sẽ tuột hết chức vụ, bổng lộc mà chỉ tiếc là bấy lâu nay mình vẫn nhìn nhầm người, thương nhầm người và dùng nhầm người. Gã đã dùng quá nhiều kẻ giống lũ cá mương, trù dập những người như anh phó phòng. Gã cũng chợt hiểu ra một điều là không phải lúc nào thủ đoạn và tiền bạc cũng là tất cả, cái nhân cách của con người mới là quyết định. Điều chợt hiểu ra là muộn màng nhưng gã thấy cũng không thừa...
*
Đang mê mải khua bàn phím viết cho xong truyện ngắn Gã đốt than thì tiếng chuông điện thoại vang lên.
Cú điện thoại của một anh bạn cùng chiến trường cũ khá dài. Nghe xong, tôi quay về bàn máy định viết tiếp đoạn gã đốt than từ nhiệm về quê. Nhưng mãi không gõ được một chữ nào thêm. Mạch chuyện về gã đốt than bỗng trở nên rời rạc. Câu chuyện qua điện thoại của anh bạn về quãng đời lưu lạc của một người con gái khiến trong đầu tôi cứ nghĩ về một truyện ngắn mới.
Hồi lâu, tôi đành nhấn nút Turn off Computer và tự an ủi chuyện gã đốt than dừng lại ở đây cũng được rồi.
Hà Nội, đầu mùa Hạ-2010
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét