Ảnh: Đãi vàng trên sông.
Chuyện đời hắn
Truyện của Trọng Bảo
Sáng hôm sau, thằng Lân đưa cho mỗi người một cái máng gỗ, một cái cào để cào có muôi rộng cỡ bàn tay để cào múc cát dưới lòng sông và một cái lọ pênêxlin buộc một vòng dây tương tự như sợi dây chuyền. Đó là những thứ hôm qua nó và chú Cần đi tìm mua khi hắn và thằng Bất ở lại làm lán. Hắn ngạc nhiên cầm cái lọ thủy tinh nhỏ xíu giơ lên hỏi:
- Cái này là dùng để làm gì vậy?
- Hì… đây là cái lọ để đựng vàng sa khoáng đãi được chứ còn để làm gì nữa!
- Đựng vàng vào cái lọ bé tý này á! Thế thì được mấy nả?
- Chỉ cần mỗi ngày mỗi người được đầy một lọ thì chả mấy chốc bọn ta đã trở thành giàu sụ đấy anh ạ!
- Tao tưởng mỗi ngày phải đãi được một vốc to vàng chứ nếu chỉ đựng đầy cái lọ con con này thì ăn thua mẹ gì!
- Vàng mà anh cứ làm như là cát ấy! - Thằng Lân cười hì hì rồi dặn: - Mọi người nhớ là đeo vòng dây này vào cổ, nhét cái lọ vào trong ngực áo. Khi đãi được cám vàng, nhặt được các vảy vàng, các hạt vàng sa khoáng thì bỏ luôn vào lọ, nút thật chặt rồi giấu ngay vào trong áo, đừng để ai nhìn thấy! Hiểu không?
Hắn chưa biết đào đãi vàng là thế nào nên cảm thấy rất háo hức. Hắn hình dung sau mỗi ngày sẽ kiếm được đầy một lọ pênêxilin vàng. Ồ! Thằng Lân nói đúng, chỉ cần đầy cái lọ này thì cũng phải đến hai chỉ chứ chẳng phải là ít ỏi đâu. Mẹ hắn lúc còn sống cũng chỉ tích cóp được hai chỉ vàng để phòng thân. Khi bà chết thì hắn còn đang ở trong tù. Nhờ có hai chỉ vàng ấy mà đám ma của mẹ hắn đỡ phần lạnh lẽo khói nhang.
Cả bọn ra đến bãi sông thì đã thấy đông đặc người. Giữa chốn rừng già heo hút mà sao lại có lắm người mò đến thế! Sức hút của vàng quả là mạnh hơn nam châm rất nhiều. Nam châm hút sắt, còn vàng hút người.
Thằng Lân bày cho ba người biết cách thức đãi vàng. Dạo trước, khi chuyển từ biên giới Tây Nam ra biên giới phía Bắc đánh nhau với bọn Tàu hồi đầu năm 1979, đóng quân ở một vùng rừng núi nó đã từng đi xem dân đào đãi vàng. Thằng Lân dùng xẻng ấn sâu xuống đáy sông xúc cát đổ vào máng gỗ rồi lắc gạn cho đất cát trôi đi. Lắc đi, lắc lại một lúc trong nước cho đến khi đất cát trong cái máng gỗ trôi đi hết nó mới giơ cái máng lên nhìn. Nó chỉ cho hắn và hai thằng xem rồi nói:
- Có một ít vàng trong máng đây này!
Hắn ngạc nhiên. Nhìn cái máng trên tay thằng Lân sạch bong, thấy quái cái gì đâu mà nó bảo có vàng. Thằng Lân hơi nghiêng cái máng gỗ về hướng mặt trời. Có loáng thoáng những đốm sáng phản quang li ti ánh vàng lấp lánh trong máng. Đó là những phân tử vàng nhỏ bé. Thằng Lân khéo léo dùng đầu ngón tay miết vào chỗ những hạt li ti lấp lánh gạn lấy những hạt vàng cho vào lọ. Hắn trố mắt. Vàng mà thế a! Đãi vàng như thế này thì biết đến đời mục thất nào mới có được một chỉ. Hắn liền nhảy ùm xuống sông. Dìm người xuống dòng nước hắn dùng hai tay quờ quạng dưới lòng sông vớ lấy những cục đá, những hòn sỏi to giơ lên xem xét. Đoạn hắn chà sát, đập mạnh chúng vào nhau để xem có cục nào là vàng không. Nhưng chỉ thấy toàn đá là đá. Hắn liền vứt đi rồi lại mò tiếp.
Thằng Bất thấy thế hỏi:
- Anh đang làm cái gì thế?
- Tao xem có vớ được cục vàng nào không chứ đãi nhặt từng hạt nhỏ hơn cả hạt bụi thế này thì biết bao giờ mới được vài phân!
Thằng Lân phì cười bảo:
- Anh đừng mò vàng như thế mà mất công! Hãy kiên trì mà đãi cát đi biết đâu vận may cũng sẽ đến…
Hắn nghe lời thằng Lân cào xúc cát dưới đáy sông đổ vào cái máng gỗ.
Vừa đãi cát tìm vàng hắn vừa nghe đám “phu vàng” trên sông nói về chuyện đào đãi vàng về những vận may bất ngờ của người làm vàng. Tại bãi vàng này có các hầm đào dọc theo hai bên bờ con sông nhỏ và trên sườn núi. Những cái hầm tựa như những cái hang chuột chui sâu vào lòng đất đi theo các vỉa vàng sa khoáng. Những hầm vàng sâu hun hút, tối tăm và nguy hiểm vì có thể sập bất cứ lúc nào. Từ trong những đường hầm ấy đất đá được moi chuyển ra ngoài để xử lý. Trước hết, những mảnh quặng đá có chứa vàng được cho vào các máy nghiền nhỏ như cám. Đất cát sau đó được đưa qua hệ thống máng sàng lọc loại bỏ đất cát, vàng có trọng lượng nặng hơn sẽ ở lại. Vàng sa khoáng được tách ra nhờ có hệ thống máng thủy ngân. Từ bột vàng sa khoáng người ta sẽ tiến hành phân kim tiếp tục loại bỏ các tạp chất rồi cô đúc thành những thỏi vàng ba, bốn số chín thực sự. Phu vàng làm việc ở các mỏ thường có thu nhập cao và ổn định hơn hẳn bọn đi đào đãi tự do trên sông suối. Lượng vàng thu được trong đất đá lấy từ lòng đất lên cao gấp hàng trăm lần vàng lẫn trong cát sỏi ngoài sông suối cho nên họ được trả công rất cao. Nhưng làm việc dưới hầm khai thác quặng vàng là đánh đu với cái chết. Bởi vì hầm đào sâu vào lòng đất mà chẳng có cây chống gì, có thể sập xuống bất cứ lúc nào. Trong hầm sâu tối tăm còn thiếu cả không khí để thở nữa. Chỉ mới tuần trước thôi ở khu khai thác này đã có hai “phu vàng” do lở đất sập hầm bị vùi lấp. Hiện mới đào bới tìm thấy một người còn một chưa tìm thấy xác. Có lẽ anh ta sẽ vĩnh viễn nằm lại dưới lòng đất sâu. Rồi giữa chốn rừng sâu này còn bao nhiêu là những chuyện rủi ro, bệnh tật, tai nạn luôn luôn rình rập bọn người đang dấn thân đi tìm kiếm vận may để mong có sự đổi đời như hắn.
Nhìn kỹ trong cái máng gỗ của mình sau mấy lần đãi lọc loại bỏ đất cát, hắn cũng thấy có những hạt vàng li ti bé nhỏ vô cùng bám vào thớ gỗ. Phải rất khó khăn và rất kiên trì hắn mới gạn, nhặt được những hạt cám vàng sa khoáng cho vào cái lọ thủy tinh nhỏ đeo trên cổ. Thằng Bất đang bì bõm bên cạnh chợt khẽ reo lên vui mừng. Hắn vội ghé mắt sang nhìn. Trong cái máng của nó có một vài hạt vàng to gần bằng hạt vừng. Có lẽ nó là thằng may mắn nhất trong “bè lũ bốn tên” ngày đầu tiên đi đãi vàng.
Bãi sông cạn mỗi lúc một đông. Đám người đãi vàng tự do ngụp lặn sùng sục trong dòng nước, sàng đãi ồn ào, quát tháo gọi nhau ầm ĩ. Ai cũng cầu mong sẽ gặp một vận may bất ngờ vớ được một cục vàng sa khoáng to bằng củ khoai như tin đồn đại. Nhưng rồi thì họ vẫn cặm cụi kiên nhẫn kiếm tìm nhặt từng hạt vàng, vảy vàng bé xíu. Nước dòng sông ngầu đục. Mùi hôi của hóa chất do dây truyền sang lọc bằng máy bốc lên khiến nhiều người hắt hơi. Hắn thấy da thịt ngứa ngáy, bức bối rất khó chịu.
Chợt có tiếng mấy người bên cạnh hắn khẽ bảo nhau:
- Bọn “thu thuế” đến đấy!
- Mẹ cha chúng nó, đã mót được tý cám nào đâu mà đòi thu!
Hắn ngước nhìn lên phía bờ sông. Mấy thằng đầu tóc bù xù, tay cầm gậy, tay xách mã tấu đang nghêng ngang đi xuống bãi sông. Đó chính là bọn “lính gác” và bọn “sĩ quan” đi đôn đốc “thuế”. Đến chỗ các toán người đang cặm cụi đãi vàng bọn chúng quát tháo, nhắc nhở việc nộp thuế bảo kê, bảo vệ. Thằng Lân bảo hắn:
- Cứ mặc kệ bọn chúng, Cánh ta vừa mới đến chúng nó chưa đòi “thu thuế” ngay đâu!
Hắn bực:
- Có mà thu cái con… củ cặc tao ấy!
- Đừng gây gổ với bọn chúng anh ạ!
Hắn im lặng không nói thêm nữa. Hắn thấy vui khi vớ được một hạt vàng to bằng hạt kê. Hắn cẩn thận bỏ hạt vàng vào cái lọ thuỷ tinh.
Chợt có tiếng kêu khóc nhốn nháo phía trên bãi đãi vàng. Mọi người đứng cả dậy nghển cổ lên nhìn. Có ai đó nói:
- Bọn chúng đánh cảnh cáo cái thằng còn nợ “thuế” và tiền thuốc đấy!
- Kệ chúng nó! Cứ tiếp tục làm việc đi!
Mọi người bảo nhau. Phần lớn là nín nhịn, câm lặng, không ai muốn giây vào lũ côn đồ, lưu manh. Ai cũng muốn kiếm được thật nhiều vàng cám để dù có bị ăn chặn, bị “thu thuế” thì vẫn còn dư dả chút ít đem về nhà.
Sau một hồi đe nẹt, đấm đá, bọn “thu thuế” bỏ đi. Bãi sông lại râm ran tiếng cười nói. Một chốc lại có tiếng người kêu lên thảng thốt:
- Bọn “thu nợ” đến rồi!
- Lại là bọn nào nữa thế?
Hắn hỏi mấy người xung quanh. Không ai trả lời hắn. Mọi người còn đang mải làm. Tuy thế hắn thấy có mấy anh chàng và cả một ông đầu tóc đã bạc vội vàng vứt cả máng đãi vàng hớt hải chạy vọt về phía dưới hạ lưu. Họ chui lủi ngay vào nơi có những bụi cây rậm rạp nhanh như những con chó bị săn đưổi. Hắn ngạc nhiên không hiểu tại làm sao họ lại sợ hãi bọn này đến thế! Hắn đứng hẳn dậy để nhìn toán người đang đi đến. Hắn nhận ngay ra cô gái điếm chiều hôm qua đã đến chỗ bọn hắn làm lán. Vẫn bộ ngực căng phồng chỉ muốn trồi ra khỏi cái cổ áo khoét rộng. Đi cạnh cô gái điếm là hai thằng đầu gấu với vẻ mặt dữ tợn tay dao tay côn lăm lăm. Hắn chợt hiểu thì ra cô gái điếm này đang đi chỉ điểm những kẻ “mua dâm” ghi sổ không chịu trả tiền vàng đúng kỳ hạn cho bọn đầu gấu được thuê đòi nợ giùm xử lý.
Đám “thu nợ” lùng sục làm huyên náo cả bãi vàng.
Hai thằng đầu gấu lôi một thanh niên từ dưới sông lên. Chắc anh này “chơi chịu” nhiều quá nhưng không chịu thanh toán đầy đủ đúng hạn nên bị bọn chúng tẩn cho một trận lên bờ xuống ruộng, máu me toé ra đỏ nhòe đầy mặt mũi. Bọn chúng lột ngay cái áo còn mới anh ta đang mặc trên người, thu luôn cả bộ đồ dùng đào đãi vàng đem đi. Một bác già phải vội vàng rút tiền ra trả ngay cho cô gái để tránh trận đòn của bọn đòi nợ. Một người đàn bà gào khóc lăn lóc trên bãi cát khi biết ông chồng thiếu nợ đến tiền triệu trong sổ nợ của cô gái bán hoa…
Tiếng kêu khóc. Màu máu đỏ. Màu vàng non lấp lánh. Đó là cảm nhận của hắn trong ngày đầu tiên ở bãi vàng.
Và, cũng ngay ngày đầu tiên đến nơi vương quốc của vàng ấy giúp hắn rút ra được một điều là để có được vàng thật vô cùng khó khăn, nguy hiểm, là nước mắt và máu. Vàng là một thứ luôn luôn đồng hành cùng với máu và nước mắt...
(hết phần 13) Hà Nội, tháng 2-2011
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét